Koptelefoons, bluetooth-protocollen en geluidskwaliteit

Een bluetooth-koptelefoon is een bluetooth-koptelefoon? Vergeet het: de ene klinkt in combinatie met jouw apparaat wellicht veel beter dan de ander. En dat heeft alles met bluetooth-protocollen (codecs) te maken.

Op zoek naar een nieuwe koptelefoon? Bekijk het aanbod

Bekijk

Wat is bluetooth?

Bluetooth is een methode om draadloos gegevens over te brengen. In dat opzicht is het een generiek bruikbare transportmethode. Omdat het vooral heel weinig energie verbruikt, zien we het vaak ingezet in combinatie met bijvoorbeeld toetsenborden, muizen en andere invoerapparaten. Een muisbatterijtje gaat vaak zomaar een jaar mee, om een voorbeeld te geven. Bluetooth werd ook al snel ingezet voor audio, in eerste instantie met name voor handsfree in-ears en dergelijke. De geluidskwaliteit speelde daarbij een ondergeschikte rol. Pas later kwam er behoefte aan draadloze stereo-hoofdtelefoons en in-ears die met bluetooth werkten. Dat leidde al snel tot een praktisch probleem: de bandbreedte die Bluetooth te bieden heeft is niet groot genoeg voor audio in (minstens) cd-kwaliteit. Ofwel: om geluid via bluetooth te transporteren moet het eerst gecomprimeerd worden. En precies daar komen de bluetooth-codecs om de hoek kijken!

Codec: comprimeren maar!

Een bluetooth-codec is niets meer of minder dan een compressiemethode. Iets dergelijks ken je zonder twijfel in de vorm van het aloude mp3 of het modernere aac. Onder Bluetooth werd voor het overbrengen van geluid A2DP bedacht, waarin allerlei compressie-protocollen kunnen worden ondergebracht. Standaard is dat SBC. An sich niet heel slecht, en iedere bron (smartphone, tablet, laptop) kan ermee overweg. Wel zit er een groot nadeel aan vast: je bent vrijwel altijd aan het hercomprimeren. Als je bijvoorbeeld op je iPhone draadloos naar een iTunes-track luistert wordt er eerst van aac (het standaard door iTunes gebruikte compressieformaat) naar SBC geconverteerd. Dat hoor je, ook als niet-geoefende luisteraar. In de vorm van bijvoorbeeld bijgeluidjes of het geheel klinkt gewoon wat vermoeiend na een tijdje. Gelukkig zijn er ook bluetooth-hoofdtelefoons die aac ondersteunen. Dan vindt er geen compressie plaats en gebeurt de decodering 1:1 in de hoofdtelefoon zelf. Dat klinkt een heel stuk sprankelender!

aptX, aac en nog veel meer

Android-telefoons maken standaard geen gebruik van aac, dus in dat geval zal er bijvoorbeeld weer hercompressie van iets als mp3 naar aac plaatsvinden. Wederom verre van optimaal. Gelukkig is er voor die categorie telefoons aptX (en het nieuwere aptX HD) bedacht. Daarbij wordt relatief weinig compressie toegepast, waardoor de schade van hercompressie beperkt blijft. Een handig alternatief dus, maar met aptX kunnen dan weer niet alle bronnen overweg. Nieuw is verder aptX Lossless, zoals de naam al doet vermoeden een protocol dat audio verliesvrij over kan dragen. Maar wel met een restrictie: alleen cd-kwaliteit (16 bit / 44.1 kHz), hogere kwaliteiten vereisen toch weer compressie. Echter: het is een grote verbetering, want als je telefoon of tablet deze codec ondersteunt dan vindt er in ieder geval geen hercompressie plaats. Een mp3’tje blijft klinken als een mp3’tje, maar het wordt er via aptX Lossless in ieder geval niet (nog) slechter door.

Check je codecs voor aankoop

Er zijn meer codecs in gebruik, zoals bijvoorbeeld Sony LDAC en anderen. Probleem is dat er weinig tot geen bluetooth-koptelefoons zijn die álle protocollen ondersteunen. Het betekent dat – wil je een optimale geluidskwaliteit halen – je voor aankoop van de beoogde hoofdtelefoon, in-ear of speaker altijd eerst moet checken of tenminste een van de ‘betere’ protocollen (bijvoorbeeld aac voor iPhone-gebruikers of aptX voor Android-telefoons) ondersteund worden. Indien niet, dan valt de hoofdtelefoon altijd terug op het wat minder goed klinkende SBC. En dat is natuurlijk zonde als je veel geld aan een apparaat om je luisterplezier mee te verhogen uitgeeft!